Kërkesa është e qartë: tërheqja e agresorit rus, drejtësi për viktimat dhe fund politikave të përkëdheljes.
XHABIR DERALLA
Në ditët para takimit të mbivlerësuar mes Presidentit të SHBA-së Donald Trump dhe diktatorit rus, kriminelit të luftës Vladimir Vladimiroviç Putin, një postim viral në rrjetet sociale e përshkroi qartë gjendjen: “Ndaloni t’i thoni Ukrainës të heqë dorë nga toka. Filloni t’i thoni Rusisë ta kthejë atë.”
E ripostova sepse nuk është thjesht një gjykim moral i zgjuar dhe i goditur. Është një qëndrim i përmbledhur, logjik dhe i besueshëm — i vetmi i mundshëm — për të arritur një paqe të drejtë dhe të qëndrueshme në Ukrainë, të bazuar në vlera demokratike dhe drejtësi. Nga Kievi në Berlin, nga Varshava në Paris, liderë, mendimtarë dhe zëra të shoqërisë civile përsërisin të njëjtën të vërtetë: paqja duhet të mbështetet në tërheqjen e plotë të trupave ruse, drejtësi për krimet e luftës dhe reparacione për shkatërrimin e shkaktuar. Çdo gjë më pak është tradhti ndaj Ukrainës dhe një goditje ndaj shtyllave të së drejtës ndërkombëtare. Këtë e kam përsëritur qindra herë në fjalimet, podcast-et dhe shkrimet e mia.
Pas tre vitesh e gjysmë lufte në shkallë të plotë, Putini nuk ka arritur as fitore, as legjitimitet. Ai dështoi të pushtojë Kievin, dështoi të rrëzojë qeverinë dhe dështoi në mënyrë kolosale të thyejë vendosmërinë e ukrainasve për liri dhe pavarësi. Lufta gjenocidale e Putinit — me kolona tankesh, tufa dronësh dhe një shi raketash e bombash mbi civilët — ka forcuar një unitet të paparë tek ukrainasit. Rusia është e ngujuar në një konflikt rraskapitës me humbje të mëdha ushtarake, duke gjakosur jetë, burime dhe kredibilitet. Në skenën botërore, Moska është gjithnjë e më e izoluar. Përpjekjet e saj për të përdorur energjinë si armë, për të shtrembëruar realitetin dhe faktet, dhe për shtrëngim ekonomik kanë dështuar përballë solidaritetit ndërkombëtar të bashkuar.
Megjithatë, në Uashington, Presidenti Trump e nisi mandatin e tij të dytë duke bërë atë që Putini nuk mundi: duke u përpjekur t’i japë atij fitore që i kishte humbur tashmë në fushën e betejës. Siç kam argumentuar — në podcast-in tim të muajit mars Dora Humbëse e Putinit: Miti i Fuqisë Ruse dhe Karta e Egra e Trump-it dhe në shumë analiza të tjera — Putini kurrë nuk e ka pasur dorën fituese, dhe miti i forcës së tij ka qenë gjithmonë një iluzion. Trump po i shpërndan Putin-it asat nën tavolinë. Duke vepruar kështu, ai minon vendosmërinë e Perëndimit dhe i dërgon një mesazh të rrezikshëm çdo agresori: përdor forcën, dhe kufijtë do të përkulen. Realpolitikë? Aspak. Është dorëzim i maskuar si diplomaci.
Lufta e Rusisë kundër Ukrainës është një katalog i errët mizorish: vrasje masive, shkatërrim i qëllimshëm i infrastrukturës civile, tortura sistematike, rrafshim qytetesh dhe rrëmbimi i mbi 20.000 fëmijëve ukrainas. Këto krime nuk janë rastësore; ato janë plani i luftës — thelbi i qëllimshëm dhe i llogaritur i një strategjie të formuluar në zyrat e Kremlinit dhe të kultivuar ndër vite në shoqërinë ruse. Një strategji që çnjerëzon dhe demonizon një komb të tërë, duke i hapur rrugë zhdukjes së tij. Kjo është arsyeja pse bota nuk mund të përballojë as edhe një ditë tjetër hezitimi — çdo vonesë në ushtrimin e presionit maksimal dhe të koordinuar është një ditë ku makina e terrorit të Moskës merr më shumë jetë dhe zhduk më shumë komunitete nga harta.
Dënimi global duhet të shoqërohet me veprim global. Kjo do të thotë presion politik, ekonomik dhe ligjor i qëndrueshëm e i bashkuar deri sa çdo ushtar rus të largohet nga Ukraina; kthimi i çdo fëmije të rrëmbyer; dhe drejtësi për çdo viktimë të krimeve të luftës — nga varret masive të Buçës te shtëpitë e shkatërruara të Mariupolit. Çdo gjë më pak lë të hapur derën për një luftë tjetër, një pushtim tjetër, një brez tjetër viktimash.
Mbështetja për Ukrainën nuk është bamirësi. Është një investim në stabilitetin dhe sigurinë e komunitetit euroatlantik. Kushtetuta e Ukrainës e sanksionon rrugën e saj drejt çlirimit të plotë, sovranitetit dhe integrimit euroatlantik — vullneti dhe e drejta e patjetërsueshme e popullit të saj. Angazhimi ynë duhet të jetë në përputhje me këtë ambicie: armë, burime dhe garanci politike derisa Ukraina të jetë e tëra dhe e ankoruar fort në BE dhe NATO.
Një armëpushim mund të ndalojë vrasjet e menjëhershme, por paqja nuk do të vijë përmes koncesioneve apo përkëdheljes së agresorit. Një konflikt i ngrirë nuk është paqe — është një pauzë që Rusia do ta shfrytëzojë për t’u armatosur, rigrupuar dhe goditur sërish. Paqja e vërtetë do të vijë vetëm kur Ukraina të jetë e plotë, njerëzit e saj të sigurt dhe sovraniteti i saj i padiskutueshëm. Të besosh të kundërtën do të thotë të injorosh mësimet e shkruara me gjakun e të pafajshmëve.
Kjo është arsyeja pse e them sërish — dhe këtë herë si thirrje për çdo kryeqytet: Ndaloni t’i thoni Ukrainës të heqë dorë nga toka. Filloni t’i thoni Rusisë ta kthejë atë.
