Nga Delvina Kërluku
Shkollat shqipe në Maqedoninë e Veriut kanë një histori të gjatë dhe të pasur, që lidhet me zhvillimin e arsimit dhe identitetit kombëtar shqiptar në këtë vend. Prej shumë vitesh, shqiptarët kanë luftuar për të ruajtur dhe zhvilluar kulturën, gjuhën dhe arsimin e tyre, edhe pse shpesh janë ndeshur me pengesa politike dhe shoqërore. Sot, shkollat shqipe në Maqedoninë e Veriut janë të pranishme në disa rajone të caktuara dhe janë një faktor kyç në ruajtjen e identitetit kombëtar shqiptar.
Por, historia na flet se arsimi shqip në Maqedoninë e Veriut ka filluar shumë herët, por ka kaluar nëpër periudha të vështira. Gjatë periudhës së Jugosllavisë, shkollat shqipe u përballën me diskriminim, kufizime dhe mundësi të kufizuara për zhvillim. Gjatë kohës së komunizmit, regjimi i atëhershëm jugosllav kishte një politikë asimilimi dhe shtypjeje të pakicave kombëtare, përfshirë shqiptarët. Pas shpalljes së pavarësisë së Maqedonisë, statusi i gjuhës shqipe dhe arsimi shqip mbeti një çështje e diskutueshme.
Përtej vështirësive, shqiptarët në Maqedoninë e Veriut arritën të krijojnë dhe ruajnë shkolla të cilat zhvilluan një traditë të fortë të arsimit shqip. Pas vitit 2001, kur u nënshkrua Marrëveshja e Ohrit, u hap një mundësi e re për përmirësimin e kushteve të arsimit në gjuhën shqipe dhe avancimin e të drejtave të shqiptarëve.
Sfidat dhe mundësitë për përmirësim
Pavarësisht mundësive që ofrohen, arsimi shqip në Maqedoninë e Veriut ende has disa sfida. Një nga sfidat më të mëdha është mungesa e infrastrukturës dhe burimeve për të mbështetur shkollat në zonat rurale. Mungesa e mësuesve të kualifikuar në gjuhën shqipe dhe mjetet e nevojshme didaktike janë gjithashtu pengesa që ndikojnë në cilësinë e arsimit.
Gjithashtu, ka shqetësime për cilësinë e përmbajtjes mësimore dhe nivelin e shkëlqyer të arsimit që ofrohet. Edhepse ka angazhim të shumë institucioneve, përfshirë qeverinë dhe organizatat ndërkombëtare, ende ka nevojë për investime të mëdha në edukimin shqip, sidomos në aspekte të tilla si digitalizimi dhe përditësimi i kurrikulave.
Në këtë kontekst, një mundësi e madhe për përmirësim është gjithashtu bashkëpunimi me Shqipërinë dhe Kosovën, si dhe me organizatat ndërkombëtare që mbështesin zhvillimin e arsimit shqip dhe avancimin e të drejtave “të pakicave” kombëtare.
Nuk duhet të harrojmë se, shkollat shqipe në Maqedoninë e Veriut janë një shtyllë e rëndësishme e ruajtjes së identitetit kombëtar shqiptar.
